وَإذَِا ضَرَبتْمُْ فيِ الأرَْضِ فلَيَسَْ عَليَكُْمْ جُناَحٌ أنَ تقَصُْرُوا منَِ الصَّلاةَ إنِْ خِفتْمُْ أنَ يفَتْنِكَُمُ الذَِّينَ كفَرَُوا إنَِّ الكَْافرِِينَ كاَنوُا لكَُمْ عَدُوًّا مُّبيِناً .(سوره نساء آيه 101 )
هرگاه در زمين راه می پيما ييد (به سفر برويد) بر شما باكي نيست كه نماز را كوتاه كنيد.

مسافر بايد نماز ظهر، عصر و عشاء را با 8 شرط، شكسته يعني 2 ركعت بخواند.
اگرشرايط هشت گانه زیر در كسی بود نمازش را قصر(كوتاه)می خواند.
-1 سفر او كمتر از مسافت شرعي 8 فرسخ ( 45 كیلومتر)نباشد.
-2 از اول مسافرت قصد پيمودن 45 كیلومتر  را داشته باشد.
-3 در بين راه از قصد خود برنگردد.
-4 پيش از رسيدن به 45 كیلومتر نخواهد از وطن يا جايي كه م يخواهد ده روز يا بيشتر در آ نجا بماند ، عبور كند.
-5 براي كار حرام سفر نكند و يا خود سفر، حرام نباشد؛ مثل سفري كه ضرر دارد و يا سفر غير واجب زن بدون اجازه شوهر.
-6 مسافر از صحرا نشيناني نباشد كه محل زندگي ثابتي ندارند بلكه در بيابان و يا صحرا گردش ميكنند هرجا آب و علف و چراگاه پيدا ميكنند ، م يمانند.
-7 شغل او مسافرت نباشد ، مانند راننده بين شهري ، ملوان ، خلبان و...
-8 به حد ترخص برسد ، يعني از وطنش يا جايي كه قصد كرده ده روز در آ نجا بماند به قدري دور شود كه نورهاي شهر را نبينيد و صداي اذان آن را نشنوند. ( طبق تحقيقاتي كه انجام شده، حدود فاصله 1500 متر يا از ديوارهاي شهر، حدترخص مي باشد.)
مواردي هم در مسافرت نماز تمام ( 4ركعتي) است:
-1 در وطن( دو وطنی)
-2 جايي كه م يداند 10 روز م يماند يا تصميم دارد ده روز بماند.
-3 جايي كه سي روز با ترديد مانده يا معلوم نبوده كه مي ماند يا م يرود و اگر تا سي روز به همين حالت مانده و در اين مدت به جاي ديگري هم نرفته، در اين صورت بايد بعد از سي روز نماز را تمام بخواند.
-4 جايي كه ابتدا قصد داشته، حداقل ده روز در آ نجا بماند و يك نماز واجب چهار ركعتي هم خوانده و سپس از ماندن منصرف شده است.


خلاصه ای از آداب و آثار سفر در اسلام

مسافرت آدابی  دارد كه رعایت آن سفر را خوش وخاطره انگیز می كند،در همین مورد دین مبین اسلام توصیه وسفارش هایی دارد كه با مراجعه  به آیات قرآن وروایات معصومین( علیهم السلام) می توان این سفارشات را بدرستی شناخت و به آن عمل نمود؛لذا به اختصار به برخی از این موارد اشاره می شود.
اهمیت وجایگاه سفر
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانظُرُوا كَيْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ
قرآن خطاب به پیامبر اكرم (صلی الله علیه واله وسلم)  بیان می كند : بگو در زمين بگرديد و بنگريد خداوند چگونه آفرينش را آغاز كرده است‏ (سوره عنكبوت آیه 20)
امیرالمومنین(علیه السلام)  فرمودند :مسافرت كنید كه در آن پنج فایده است ، اندوه زدایی ،در آمد زایی،دانش افزایی،ادب آموزی وهمراهی با شرافتمند. (مستدرك الوسائل ج8 ،ص115)
مختصری از آداب سفر
دعاو صدقه:
خداوند در قرآن می فرماید وقتي كه بر مركبها قرار گرفتيد بگوئيد:
...سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَمَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ * وَ إِنّا إِلی رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ                                                              ...پاك و منزه است خداوندي كه اين مركب را تحت تسخير ما قرار داد و ما توانائي آن را نداشتيم ، و سرانجام به سوي خداوند بازگشت مي كنيم (سوره زخرف آیات13-14)
رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) هنگامی كه به سفر می رفت چنین دعا می كرد:
اللّهُمّ إِنّي أعُوذُ بِكَ مِنْ وعْثاءِ السّفرِ وكآبةِ المُنْقلب ِوسُوءِ المَنظرِ فِي الاْهْلِ والمالِ والْولدِ.
خدایا از سختی سفر واندوه دوری وسرگردانی ودربدری و بدمنظری درباره خاندان ومال وفرزندان به تو پناه می برم.(مصباح المتهجد ص 674-675)
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
سفرت را با صدقه آغاز كن وآیه الكرسی بخوان.(الكافی ،ج4،ص 283)
انتخاب زمان مناسب:
زمان سفر بسیار مهم است ،یعنی این كه ضروری است انسان بداند سفر در چه ایامی ودر چه وقتی از شبانه روز ودر چه موقعیتی مناسب است.
امام صادق (علیه السلام) در انتخاب زمان سفر می فرمایند: مسافر روز شنبه مسافرت كند،حتی اگر سنگی در روز شنبه از كوهی فرو غلتد،خدا آن را جایش باز گرداند(الكافی ،ج8،ص 143)
لزوم همسفرمناسب وهم شأن:
لزوم وجود همسفر وانتخاب آن نیز بسیار مورد تاكید واقع شده است بطوریكه این همسفر باید هم ازنظراخلاقي و هماز نظر اقتصادي متناسب با شان وروحیات انسان باشد.
رسول اكرم(صلی الله علیه واله وسلم)  بیان داشتند:همسفرت را بیاب و بشناس؛آن گاه سفركن  .(مستدرك الوسائل ج8،ص 209)
رسول خدا(صلی الله علیه واله وسلم)  فرمودند: بدترین مردم كسانی هستند كه به تنهایی سفر كنند.(الفقیه ج2،ص277)
خداحافظی با دوستان :
رسول اكرم (صلی الله علیه واله وسلم)   فرمودند:هر گاه سفر می كنید با برادران دینی خود خدا حافظی كنید زیرا خدا در سایه دعای آنان برایتان بركت قرار می دهد.(الجامع الصغیرج1،ص 89)
لوازم سفر :
رسول خدا ص می فرمایند:نشانه شرافت وشخصیت فرد این است كه هنگام سفر توشه اش خوب ودلپسند باشد.(الكافی ج8،ص 303)
توقف كوتاه بین راه :
در روایات معصومین علیهم السلام تاكید شده در بین مسیر توقف كوتاهی وآن هم نه در همه جا بلكه در محیطهای سر سبز و خوش آب وهوا كه انسان ضمن رفع كسالت وخستگی اسباب سفر خوش را برای خود فراهم نماید.
پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه واله وسلم)  فرمودند:هر گاه به مسافرت می روید در منزلگاهی توفقی كوتاه داشته باشید. (الجامع الصغیرج1،ص 129)
توجه به حفاظت ازدین ونماز:
علی رغم همه سفارشاتی كه اسلام درباره سفر و آداب آن نموده است، انسان را از سفری كه به دین و نمازش لطمه وارد سازد، به شدّت نهی كرده است؛ چنان كه امام علی علیه السلام می فرمایند:
انسان نباید به سفری رود كه می ترسد در آن به دین و نمازش لطمه ای وارد آید.(كتاب خصال ص ،630)
امام صادق(علیه السلام) نیزفرمودند: لقمان به پسرش درباره سفرتوصیه كرد.....پسرم هرگاه وقت نماز فرا رسید آن را به هیچ روی به تاخیر نینداز و آن را به جا آور و آسوده شو،زیرا نماز دَینی است بر عهده آدمی و آن را به جماعت بخوان ،هر چند بر نوك نیزه باشد.(مكارم الاخلاق، ص 252-253)
سوغات برای خانواده:
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: هنگام بازگشت از سفر برای خانواده خود سوغات بیاورید؛هرچند قطعه سنگی باشد.(تفسیر العیاشی ج1،ص277)
شستشو و نماز :
در پایان سفر به شكرانه بازگشت به وطن خود توصیه بر استحمام ونماز شده است،امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: هنگامی كه شخصی از سفر باز گردد و وارد منزلش شود، قبل از اینكه به كاری بپردازد شایسته است كه تنش را با آب شستشو دهد و دو ركعت نماز بخواند و سجده نماید و خدا را صد مرتبه شكر كند.                                        

ماخذ: قرآن كریم- مفاتیح الحیاه (آیه الله جوادی آملی)
گردآوری: حجه الاسلام جواد حیرانی

نیم نگاه

عید از جهت دستور زبان مصدر معنای باز گشتن می باشد، و در اصطلاح یعنی بازگشت به سوی خداوند سبحان است، زیرا در این روز عطایا و بخشش های خداوند بزرگ همراه با شادی و رحمت بر بندگان مؤمن نازل می شود. مولای متقیان حضرت علی )ع( می فرماید” : در هر روزی كه معصیت خدا انجام نشود ، آن روز عید خواهد بود. “
در روایات اسلامی، اعیاد اسلامی را چهار عید معرفی می نمایند، عید سعید فطر، عید قربان، عید غدیر و روز جمعه.
عیدن وروز
یكی از آداب و رسوم قبل از اسلام در ایران و بعضی از كشورهای دیگر عید نوروزبود، اسلام عید نوروز را نه به طور كلی رد نموده و نه بصورت كلی قبول كرده است،بلكه اسلام، كارهای خوب عید نوروز را كه جنبه الهی دارد وسعادت بشر در آن استمورد تایید قرار داده وكارهایی كه جهات منفی و بوی شرك و خرافات دارد را نهیمی كند ، كار هایی نظیر «صله رحم، نظافت، دعا ونیایش، زیارت اهل قبور وشهدا، كمكبه دیگران وتقسیم شادی ها » مورد تایید اسلام است وروایات فراوانی پیرامون آن آمدهاست، اما كارهایی نظیراذیت و آزار مردم،اسراف وتجمل گرایی وخرافات را اعلام ومورد نكوهش قرار داده است.

روایت اعمال نوروز
امام صادق (ع) به فردی بنام معلی بن خنیس آدابی را برای روز نوروز آموزش داد ،كه به شرح زیر می باشد :
1.    غسل كردن
2.    پوشیدن لباس های پاكیزه
3.    معطر نمودن خود به بهترین عطرها و بوهای خوش
4.    روزه گرفتن
5.    4 ركعت نماز (هر دو ركعت به یك سلام) بعد از نماز ظهر و عصر
در ركعت اول بعد از حمد ، ده مرتبه سوره قدر
در ركعت دوم بعد از حمد ، ده مرتبه سوره كافرون
در ركعت سوم بعد از حمد ، ده مرتبه سوره توحید
در ركعت چهارم بعد از حمد ، ده مرتبه سوره ناس و فلق
و بعد از نماز به سجده شكر رفته و دعای كوتاهی را كه در صفحات 398 مفاتیح الجنان در اعمال ماه های رومی آمده است ، بخواند.
امام صادق (ع) می فرماید اگر چنین كنی گناهان پنجاه ساله تو آمرزیده می شود.
6.    بسیار بگویید ذكر “یاذوالجلال والاكرام “

شعر قبله‌‌ی‌ عشق

بهار شد، در میخانه باز باید كرد                    به سوی‌ قبله‌ی‌ عاشق، نماز باید كرد
نسیم قدس به عشّاق باغ، مژده دهد                كه دل ز هر دو جهان، بی‌نیاز باید كرد
                                                                                              (امام خمینی ره)

فصل سرمايه گزاري

آيا با گذشت امسال بخشي از سرمايه زندگي كه همان ثانيه ها و لحظه هاي عمر ماست از دست رفت يا براي آينده نيز سپرده گذاري كرده ايم؟!
حسابرسي امور براي سنجش وضعيت فعلي و برنامه ريزي براي آينده و تعيين اولويت هاي زندگي همواره مورد توجه انسان بوده وهست.
امير مؤمنان علي عليه السلام  به نقل از پيامبر "صلي الله وعليه و آله" مي فرمايد: ((اكيس الكيسين من حاسب نفسه و عمل لما بعد الموت . فقال رجل يا اميرالمؤمنين كيف يحاسب نفسه؟! قال عليه السلام: اذا اصبح ثم امسي رجع الي نفسه و قال يا نفسي ان هذا يوم مضی عليك لا يعود اليك ابدا والله يسالك عنه بما افنيته. فما الذي عملت فيه اذكرت الله ام حمدته . اقضيت حواِئج مؤمن فيه. انفست عند كربه ...))
زيرك ترين زيركان كسي است كه خود را ارزيابي كند و از خود حساب كشد و كارهاي زندگي را در ارتباط با جهان جاودان و سراي ديگر انجام دهد.
شخصي از امام پرسيد انسان چگونه از خود حساب بكشد؟ امام در پاسخ وي فرمودند: هرگاه شب را به روز آورد و روز را به شب رساند خويشتن را مورد سؤال قرار دهد و بگويد اي فلاني امروز بر تو گذشت و ديگر بر نمي گردد و خداوند از تو مي پرسد آن را در چه راهي گذراندي (و آن را از دست دادي) (بگو) چه كاري در اين روز انجام دادي؟! آيا در اين روز با خدا بودي و او را حمد وستايش كردي؟ آيا در اين روز خواسته و حاجت برادر مؤمنت را با اين قدرتي كه داشتي برآورده كردي؟ آيا از گرفتاري هاي او گره گشايي كردي؟!
در واپسين روزهاي سال سبك و سنگين كرديم. بدهكاري ها وبستانكاري ها را در كنار هم قرار داديم و تراز گرفتيم ديديم سرمايه از كف رفت و تجارت ننموديم .ولی هنوز سرمايه متراكم و بزرگي كه به جريان نيفتاده در اختيار ماست. سرمايه فطري الهي كه ما را به كار و تلاش در كسب زيبايي هاي جهان خلقت، نيكي و نيكوكاري بي منت وبي دریغ، ستایش و پرستش آفریدگار بی همتا فرا می خواند.
اينك من وشما خودمان را همان راوي بدانيم كه در محضرامام عليه السلام نشسته ايم و آن رازگشاي بيكرانه عالم هستي مارا مورد لطف و محبت هم نشيني و هم كلامي خويش قرار داده است. و از رهگذر این ارادت درمی یابیم كه خداوند قادر از كنار چه اموری به سادگي عبور نمي كند و آدميان را مورد بازخواست قرار مي دهد .!
1-  بار ديگر به چگونگي ارتباط خود با پروردگار خويش بينديشيم.
از پيشوايان معصوم آموخته ايم یكی از بهترين وعالي ترين حالت های ارتباط با خداوند و حمد و ستایش ذات احدیت در اقامه نماز متجلي است. نماز آن گوهر بي بديل كه به عنوان بهترين هديه خود به انسان ارزاني داشته است.
نماز حقيقتي كه وزن همه امور زندگي و رفتارها و ارتباطات انساني با آن سنجيده مي شود.
جدولي را در صفحه قلب و انديشه خويش ترسيم كنيم و چگونگي برخورد خويش با آن را ارزيابي كنيم و صادقانه به خود نمره بدهيم.
1) سهم نماز در جريان زندگي ما چقدر است؟
2)توجه ما به اقامه نماز اول وقت چقدر است؟
3) آيا همانطور كه نسبت به رشد و سلامت جسمي خانواده وفرزندانمان حساسيت و دغدغه داريم نسبت به تدين و نماز آنان احساس مسئوليت مي كنيم؟
4) نوع نگاه ما در مسافرت  تفريح و تفرجها- عروسي ها و عزاها به خواندن نماز چگونه است؟
5) براي آموزش علمي فرزندانمان و انس آنان با خداوند مسجد ونماز جماعت چه سهم و جايگاهي دارد؟
6) آيا همانطور كه در گفتگو با انسان هاي بزرگ  آداب گفتگو و تمركز فكري داريم براي گفتگو با خالق انسان ها هوش وحواسمان را متمركز مي كنيم.
واين جدول مي تواند باوجداني صادق به سؤالاتي بسيار اساسي تر نيز پاسخ دهد و راهگشاي انسان در مسير ارتباط او با آفريدگار مهربان گردد.
2- و از آنجا كه در سبك زندگي اسلامي برابر آموزه هاي امامان معصوم عليه السلام  عبادت مفهومي بسيار گسترده دارد و خمت به آفريده هاي الهي نيز در راستاي رضايتو خشنودي حضرت پروردگار قرار دارد ودر صورتي كه با انگيزه رضايت خالق انجام شود از بهترين عبادت ها به شمار مي آيد.
خلاصه بگوئيم و بگذريم كه صفحه وجدان را با قلم انصاف روبروي خود قرار هيم و پيش از آن پرسش كننده اي كه ذره اي بر او پنهان نيست.
آيا نميتوانستم  تن پوشي بر جسم نيازمند بپوشانم
لقمه اي با دست خويش وباچهره اي گشاده بر دهان گرسنه اي بگذارم
سرپناهي براي خيابان گرد و كارتن خوابي آبرومند بسازم
حلقه وصل ارتباط و همدلي و پيوند دختر و پسر جواني باشيم
لبخندي بر لبهاي پرمهر و چروكيده مادر وپدر و همسر وفرزندانم بنشانيم
گمراهي را به راه درست دين و زندگي رهنمون گرديم
و.....
و سرانجام از خود بپرسيم آيا اينها جز انسانيت است؟!
و آيا زندگي به جز نظم و اعتدال  بخشي به انديشه ها و رفتار ما نسبت به خالق و مخلوق چيز ديگري است؟!
به آفريده اي زيبا آفرين و هستي بخش و پرستش و ستايش آفريدگار مهربان فرا مي خواند و زندگي مادي و معنوي انسان تلاشگر و جستجوگر را سامان مي بخشد.
لحظه تحول آفرين سال تحويل لحظه هاي برنامه ريزي و عزم و اراده جدي براي تعيين اولويت هايي است كه سرمايه موجود را به سود و منفعتي اين جهان وآن جهان تبديل كند.
يا مقلب القلوب والابصار  يا محول الحول والاحوال
حول حالنا الي احسن الحال

آقاجان بزرگ ما شمائيد!

چشمي كه شد باز دمي بر رخ يارش

منبع:ستاد اقامه نماز